Vorige week had ik mijn jongste petekind in mijn armen. Pas geboren en qua mimiek nog heel puur. Heerlijk om haar smoeltje te aanschouwen. Iedere ouder kent het wel: als het hoofdje eerst rood aanloopt en vervolgens het gezicht ontspant kan in de meeste gevallen de luier verschoond worden. Deze gezichtsuitdrukkingen hebben baby’s nog nergens van geleerd.

Als we ouder worden zijn we ons steeds meer bewust van onze gezichtsuitdrukkingen. Maar ook van onze lichaamstaal, de gebaren die we maken en de afstand tot de gesprekspartner. Dit wordt non-verbale communicatie genoemd.

Onbewust

Maar let op! Heel veel van deze non-verbale communicatie gebeurt onbewust. Over de verhouding tussen verbale communicatie (de woorden) en non-verbale communicatie is veel onderzoek gedaan en is veel geschreven. Er zijn zelfs berichten dat slechts 7% van onze communicatie verbaal zou zijn.

Dat zou mooi uitkomen. Een andere taal leren, zijnde de woorden, hoeft niet meer. Want ik kan me prima redden met mijn non-verbale communicatie. Niet dus. Als ik met handen en voeten in de supermarkt in de binnenlanden van Spanje probeer uit te leggen wat ik graag wil kopen dan lukt dit meestal wel. Maar een gesprek aan gaan gaat me toch echt niet lukken zonder kennis van Spaanse woorden.

Mehrabian

Wetenschapper Albert Mehrabian heeft in zijn onderzoek de conclusie getrokken dat rechtstreekse communicatie bestaat uit:

• Woorden
• Intonatie
• Lichaamstaal

De verhouding qua effect in de communicatie is sterk afhankelijk van wat je wilt vertellen, wie dit vertelt, wie luistert, wat de gelegenheid is en welk medium wordt gebruikt.

Feit is dat vaak het effect van lichaamstaal onderschat wordt. Een aantal voorbeelden van non-verbale communicatie oftewel lichaamstaal.

• Houding: als iemand rechtop staat met de schouders naar achteren geeft een heel andere uitstraling dan iemand die zijn schouders naar voren heeft en zijn hoofd gebogen.
• Bewegingen: de één wat minder, de ander wat meer maakt gebruik van bijvoorbeeld handbewegingen. Denk aan de Italianen, zij bewegen er op los.
• Gezichtsuitdrukkingen: heel puur bij het pasgeboren kind maar ook bij volwassenen.

En wat dacht je van kleding, haardracht, make-up, schoenen, baard en ga zo maar door. Non-verbale communicatie is veel meer dan je denkt. En heeft een veel grotere impact dan je verwacht.

Blij ei

Als iemand zegt dat hij een blij ei is en hier ook blij bij kijkt dan is dit congruent met elkaar. De woorden en de gezichtsuitdrukking zijn in overeenstemming met elkaar. De gesprekspartner zal weinig twijfel hebben over zijn woorden.

Als iemand zegt dat hij boos is en vervolgens een brede glimlach toont is incongruent. Meestal is het effect hier dat de non-verbale signalen de overhand krijgen boven verbale. Oftewel de brede glimlach heeft een groter effect dan de woorden van iemand die zeggen dat hij boos is. Dit zou een verkeerde reactie kunnen hebben als de zender van de woorden toch echt wel boos is. Hoe zou zo’n gesprek zich kunnen ontwikkelen?

Observeren

In dit blog daag ik je uit wat vaker te observeren, wat vaker te kijken welke non-verbale signalen iemand zendt. Zijn woorden en lichaamstaal congruent met elkaar? Of zijn ze incongruent? Bij incongruentie kan het van belang zijn extra vragen te stellen ter bevestiging. Zeer waarschijnlijk krijgt het gesprek een andere wending. En let ook eens op je eigen non-verbale gedrag. Ben je zelf congruent of begrijp je nu in één keer dat iemand anders jou verkeerd begrijpt?

Wil jij meer weten over wat ik voor jou of jouw team kan betekenen? Zoek jij een training om een kei in communicatie te worden? Of heb je graag 1 op 1 begeleiding? Vul dan onderstaand contactformulier in.